ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ...

Έλληνες συνθέτες υπήρξαν πολλοί. Καλοί Έλληνες συνθέτες, αρκετοί. Κορυφαίοι Έλληνες συνθέτες, δύο. Κορυφαίος Έλληνας συνθέτης, αφιερωμένος στη μουσική κυριολεκτικά "ψυχή τε και σώματι", μόνο ένας. Ανώτερος από όλους, σαν κανείς τους να μην μπορεί να τον αγγίξει, ο Μάνος Χατζιδάκις, βρισκόταν, βρίσκεται και θα βρίσκεται πάντα ένα βήμα πιο πάνω απ' τους υπόλοιπους μουσικούς. Με τις τρίλιες του να σου τρυπούν την καρδιά, τις μελωδίες να σε ταξιδεύουν σε τόπους μαγικούς και τους στίχους να σε ξεναγούν σ' αυτούς τους τόπους (οι περισσότεροι ήταν του Νίκου Γκάτσου, πολλοί όμως και δικοί του).Σπανίως συναντάς συνθέτες παγκοσμίως που να παντρεύουν τόσο ταιριαστά την κατά πολύ περίεργο τρόπο "ανάλαφρη" μελωδία με το απύθμενο βάθος, αρμονικό και πνευματικό...
Κατηγορήθηκε, περιγελάστηκε, κυρίως όμως, αγαπήθηκε. Αγαπήθηκε απ' όσους βλέπουν την ουσία των πραγμάτων, την ουσία της μουσικής του. Αγαπήθηκε απ' όσους δεν τον έκριναν με βάση ανόητες πολιτικές πεποιθήσεις ή τα στενά όρια των σεξουαλικών πεποιθήσεων. Γιατί ο Μάνος ήταν ελεύθερο πνεύμα, απαλλαγμένο από τέτοιου είδους προκαταλήψεις. Η μουσική ήταν η ζωή του. Δε συνέθετε για να ζει, ζούσε για να συνθέτει. Και δεν έγραφε για επαναστατικούς αγώνες, παρά για έρωτα, αγάπη, πάθος. Για οτιδήποτε. Για έναν άνθρωπο, για μια πόλη, για μια δουλειά, για μια στιγμή...
Είναι σχεδόν αστείο να λένε έναν άνθρωπο σαν αυτόν δεξιό. Ναι, ήταν φίλος του Καραμανλή. Ναι, ψήφιζε Νέα Δημοκρατία. Όχι, δεν ήταν δεξιός. Ήταν ο πιο αναρχικός άνθρωπος που μπορώ να φανταστώ. Απλώς ήταν με το δικό του, ξεχωριστό τρόπο. Ποιος άλλος θα μπορούσε να καυτηριάσει την εθνική εθνοκαπηλία, παίζοντας απλώς τον ύμνο της Βέρμαχτ την 28η Οκτωβρίου;
Σίγουρο είναι πως δεν ήταν αριστερός. Απεχθανόταν τον ξύλινο λόγο τους, τον βίαιο τρόπο επιβολής τους. Όπως πολύ εύστοχα και χιουμοριστικά απάντησε στους φίλους του όταν τον ρώτησαν γιατί ψηφίζει δεξια, «Γιατί μου επιτρέπει να τη βρίζω. Τολμάς να βρίσεις το ΠΑΣΟΚ ή το ΚΚΕ; Θα σε κρεμάσουν ανάποδα! Η Δεξιά μου το επιτρέπει».



Οι μικρόμυαλοι και ζηλόφθονές άνθρωποι προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να τον υποβιβάσουν. Χρησιμοποιούσαν αυτά τα δύο όπλα. Το ότι δεν ήταν αριστερός και το ότι ήταν ομοφυλλόφιλος. Τον χτύπησαν πολλές φορές και σκληρά, κυρίως μέσω του τύπου (ευτυχώς δεν υπήρχε τηλεόραση, φανταστείτε τις κλώσσες στα μεσημεριανά να κορο'ι'δευουν τον Χατζιδάκι όπως ο Καρβέλας τον Λαζόπουλο, και χειρότερα!...). Εκείνος όμως δε δίσταζε να πει την αλήθεια. Όταν ρωτήθηκε για τις ευαισθησίες και τις ιδιαιτερότητες που κάνουν κάποιον να είναι καλλιτέχνις είπε το τολμηρότατο κι ίσως ανατρεπτικό: «Κάποιος για να είναι καλλιτέχνης πρέπει να είναι ή αριστερός (αναφερόμενος στον Μίκη Θεοδωράκη, τον άλλον "κορυφαίο", ο οποίος τον στύριζε, ασχέτως με τους διχασμούς που υπήρχαν ανάμεσα στους διχασμένους υποστηρηκτές του μεν και του δε) ή ομοφυλόφιλος. Ε λοιπόν εγώ αριστερός ΔΕΝ είμαι!». Μια περίοδο απαγορευόταν να παίζουν, στις εξετάσεις για καθηγητές μουσικής, τραγούδια του. Ο Μάνος βρήκε την ευκαιρία και έκρινε σκληρά την κυβέρνηση. «Στην εφημερίδα “Ποντίκι” διαβάζω στις 29 Σεπτεμβρίου πως στον διαγωνισμό που προκήρυξε το Υπουργείο Παιδείας για καθηγητές μουσικής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, απαγόρευσαν στους διαγωνιζόμενους να μεταχειρίζονται τραγούδια μου. Μόνο προσευχές και πατριωτικά εμβατήρια. Πολύ σωστά! Τα τραγούδια μου διδάσκουν την ανυπακοή και την ερωτική ανεξιθρησκία και παντοδυναμία στις πράξεις των νέων. Κι εφόσον τα τραγούδια μου είναι υψηλών προδιαγραφών ασκούν ως είναι φυσικό επιρροή στους μαθητές. Και φυσικά, κατόπιν αυτού, πώς θα ηχήσουν και πώς θα δεχτούν τα νεκρόφιλα περί πατρίδος και εκκλησίας που καλούνται να διδαχτούν στην επίσημη δημόσια εκπαίδευση; Όχι, νομίζω πως η εξεταστική επιτροπή εστάθη στο ύψος της... Απηγόρευσε ό,τι αναζωογονεί τους νεανικούς οργανισμούς. Οι νεολαίοι οφείλουν να είναι νεκροί, με εμβατήρια και προσευχές ώσπου να τοποθετηθούν, νεκροί επίσης ,στους νόμιμους πολιτικούς σχηματισμούς της ενδόξου γηραιάς πατρίδος ημών».
(ΣΚΑΪ, 14/10/1989)
Κλείνοντας θέλω να επισημάνω ότι αυτό δεν ήταν ένα βιογραφικό post, απ' αυτά που γράφουν πού γεννήθηκε ή πότε πέθανε. Αυτές είναι πληροφορίες που μπορείτε να βρείτε οπουδήποτε στον κόσμο του internet. Εδώ γράφω για τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι εγώ αυτόν τον τόσο χαρισματικό άνθρωπο. Δεν τον γνώρισα (φυσικά), ούτε θυμάμαι να σας πω πότε γεννήθηκε, ποιο ήταν το όνομα της μητέρας και του πατέρα του. Απλώς άκουσα τη μουσική του, διάβασα κάποια λόγια του και τον γνώρισα μέσα απ' αυτά...

«Και τώρα καταστάλαγμα του βίου μου μέχρι στιγμής είναι :

Αδιαφορώ για την δόξα. Με φυλακίζει μες στα πλαίσια που καθορίζει εκείνη κι όχι εγώ.

Πιστεύω στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει και μας εκφράζει εκ βαθέων, κι όχι σ' αυτό που κολακεύει τις επιπόλαιες και βιαίως αποκτηθείσες συνήθειές μας.

Περιφρονώ αυτούς που δεν στοχεύουν στην αναθεώρηση και στην πνευματική νεότητα, τους εύκολα «επώνυμους» πολιτικούς και καλλιτέχνες, τους εφησυχασμένους συνομήλικους, την σκοτεινή και ύποπτη δημοσιογραφία καθώς και την κάθε λογής χυδαιότητα.» Μάνος Χατζιδάκις.